Ślązak cierpliwy i twardy
  Wartości Śląska
 

https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/211497/edition/199738#structure

Droga http://www.radio.katowice.pl

 http://ksj.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=346&Itemid=60

W projekcie „Wartości Śląska” chcemy kontynuować misję protoplastów Katowic i uwrażliwiać beneficjentów projektu na wartości, które pozwolą Katowiczanom, Ślązakom rozwijać ich „szmaragdowość”. Katowice zbudowali mieszkańcy związani z kościołem Ewangelickim, kościołem Katolickim oraz Gminą Żydowska.

 

Projekt jest efektem w pierwszej kolejności daru: wychowania i przekazywania tradycji w mojej rodzinie mającej mocne korzenie w tej ziemi. Mojej rodzina nauczyła mni ufnego otwarcia na innych, a także troski o zachowanie tożsamości.

Pracując nad projektem, rozmawiałam z mieszkańcami Katowic – sąsiadami, przyjaciólmi, przedstawicielami władz miasta, nauczycielami, pracownikami instytucji kultury i nauki, parlamentarzystami, osobami duchownymi. Ponadto badałam dokumenty i opracowania historyczne dotyczące proponowanych wartości. Rozważałam dokumenty mówiące o działalności i życiu Patronów Śląska. Poznawałam genezę przyznawanych nagród jak Lux ex Silesia, Śląskie Szmaragdy.

 

Czytałam dokumenty katowiczan sprzed 150 lat i wcześniejsze, doskonale można odczuć i zrozumieć jak ważny dla protoplastów Katowic był system wartości. Przykładem jest podjęcie decyzje o utworzeniu wielowyznaniowej chrześcijańskiej szkoły średniej, szkoły której uczniami zostały dzieci ówczesnych mieszkańców skupionych przy trzech świątyniach Kościele ewangelickim, Kościele katolickim i Synagodze.

 

Wartości na które chcę zwrócić uwage to: Miłość, Wyuczynie dzieci - to nacisk by dzieci rosły w madrości życiowej czyli wiedza szła w parze z wychowaniem i przydatnością w społeczeństwie, Pobożność, Tolerancja - ze wskazaniem, że tolerancja to nie zgoda na zło lecz umiejętność współżycia różnych grup społecznych , religijnych skierowanych na dobro. Hojność i dobroczynność na uzasadnione cele; Tworzenie i rozwój dóbr kultury, Dbałość o zdrowie poprzez czynny wypoczynek – sport oraz rozbudowę infrastruktury sportowej i medycznej, Szacunek dla pracy, Rodzina.

 

VIII Liceum w Katowicach budowano od 1871 do 1874r.
  Jednym z fundatorów VIII LO w Katowicach szkoły przy pl. Wolności jest rodzina 
von Thiele-Winckler.

W tej auli od 1874 roku spotykało się wiele pokoleń młodych ludzi mówiących językiem śląskim, polskim, niemieckim . Młodzi ludzie poznawali i poznają swoją wartość między innymi przez to jak traktowany jest ich świat, ich życie oraz ich korzenie.

Pomimo iż maksymą Ślazaków jest „myni godać,a wiyncyj robić”, to jednak w przypadku naszych Wartości, trzeba o nich mówić, przypominać jak je pielęgnowano i przestrzegano w Śląskich rodzinach.
                                                        Bernadeta Szymik - Kozaczko


Ksiądz dr Arkadiusz Wuwer :
Pierwsza pozycja bibliograficzna serii składa się z trzech tekstów autorstwa wybitnego teologa, ks. prof. dr hab. Jerzego Szymika. Pierwszy został wygłoszony podczas spotkania inaugurującego projekt. Pozostałe dwa stanowią pogłębienie i rozszerzenie refleksji nad „Wartością Miłości”. We wszystkich poetyckie i naukowe podejście do tematyki, przystępne i niezwykle odkrywcze zarazem, stanowi prawdziwą przygodę intelektualną, która nie pozostawia czytelnika obojętnym. Harmonia fides et ratio – wiary i rozumu, emanująca z tych tekstów, pozwala na osobistą kontynuację refleksji. Stanowi też doskonały materiał wyjściowy do pogłębionej dyskusji i pracy w grupach. Dziękujemy Księdzu Profesorowi za wyrażenie zgody na wykorzystanie tekstów jego autorstwa.
Wpatrując się we wzór patronów Śląska pragniemy skromnie kontynuować projekt w duchu misji protoplastów Katowic, nadal uwrażliwiać na wartości specyficznie Śląskie, z nadzieją, że młodzi Katowiczanie będą potrafili rozwijać „szmaragdowość” Śląska. Aby spełniło się, o czym pisał Ks. prof. Jerzy Szymik w książce „O cudzie Wcielenia, czyli o tym, że Bogu i człowiekowi cudownie być razem”: „w naszych biografiach, w naszych rodzinach, w naszym języku, w naszej ziemi miesza się racjonalność z serdecznością, czyli to coś, co Nossol za Gryphiusem określa jako rozumna serdeczność, bądź serdeczna rozumność albo myślenie sercem, czy też kochanie rozumem. Aby tylko śląskie serce przebudziło się ku myśleniu, a rozum ku miłości... Wówczas możemy być dla siebie i innych darem: dla rodaków i sąsiadów, dla Polski, Europy, naszego świata”.

Serdecznie zapraszamy do współpracy wszystkich, którzy chcieliby dyskutować o współczesności i przyszłości Śląska pamiętając o tym, skąd wyrośliśmy: o naszych fundamentach kulturowych i związanych z nimi systemie wartości.

http://silesiaprogress.com/product_info.php?
products_id=143&osCsid=acvue7em8m65u3ivbjm3a81j13 


  Norbert z Fryny
        

http://silesiaprogress.com/product_info.php?cPath=25&products_id=143

To obecne VIII LO im. Marii Skłodowskiej - Curii w Katowicach (koniec IXX wieku i początek XX wieku)




Herb Śląska w auli VIII LO od roku 1871/1874                                                              

 


 

 

Wartości Śląska - wyuczynie

Jednym ze spotkań spotkań w ramach projektu „Wartości Śląska”, celem jest uwrażliwienie młodzieży na wartości, które dały mieszkańcom tej ziemi szerokie możliwości rozwoju osobistego i zawodowego, sprzyjały szerzeniu otwartości ludzi na przekonania, na kulturę, zapewniały dobrobyt materialny oraz inicjowały działania przedsiębiorców na rzecz rozwoju edukacji. Pierwszy wykład oraz informację o projekcie ukazały się w MM SLESIA.

Kolejne spotkanie poprowadziła Pani dyrektor Muzeum histori Katowic. Pani dyrektor ogólnie przedstwiła historię powstawania szkoły, obowiązku szkolnego. Przyblizyła również bardzo malowniczo jak to szkołach dawniej było.

W naszym projekcie zwracamy uwagę na „wyuczynie dzieci” . Dowodem tego jest iż w pierwszych projektach tworzenia, zakładnia miejscowości zawsze starano się, by był budynek szkolny. To „wyuczynie” mieli w swoim przesłaniu tez patroni naszej ziemi. Św. Jadwiga była starannie wykształconą w szkole zakonnej w Kitzingen. Starała sie o dobre wychowanie swoich dzieci i wnuków. Wspólnie z mężem Henrykiem Brodatym ufundowali w 1202r. Opactwo Cystersek w Trzebnicy. Cysterski zajmowały się wychowaniem i przygotowaniem dożycia społecznego dziewcząt szachty i mieszczan. Sama Ksieżna zawsze miała dziewczet,którym poswiecała czas i starała się o ich wychowanie. Bardzo pieknie pisze o Św. Jadwidze ks. Antonii Kiełbasa i oraz ks. Marek Spyra.

Za „wyuczyniym dzieci” jako wartościa sa dokumenty rejestru studentów np. Akademii Krakowskiej wynik z niej, że w 1511 roku studiowało 2500 dot to całego Ślaska. Ze statystyki wynika, że 14% wszystkich studiujacych na Akademii Krakowskiej pochodziło ze Ślaska. Ślazacy wybierali również Uniwersytet w Lipsku – należący wtedy do najlepszych uczelni w tej części Europy o raz Uniwersytet w Wiedniu.

Myszor...

Jacek urodził się w Kamieniu Śląskim, w ziemi opolskiej, na krótko przed 1200 rokiem Paryża i Bolonii na kilkuletnie studia z zakresu teologii i prawa kanonicznego. Po powrocie z tych studiów Jacek wyróżniał się swoją wiedzą i surowym. Jacek zmarł w dzień Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny 15 sierpnia 1257.

Przed bazyliką wytyczono owalny Plac św. Piotra. Otacza go portyk Berniniego zbudowany w latach 1656-1667. Olbrzymia, czterorzędowa kolumnada zwieńczona jest attyką, na której ustawiono posągi 140 świętych. Wśród nich, po lewej stronie, na wysokości fontanny, można znależć pomnik św. Jacka Odrowąża, dominikanina, jedynego świętego pochodzącego z Polski.

Badacze dziejów naszego regionu podkreslają, że duży wpływ mieli ówcześni władcy. Książęta Opolscy w wykształceniu poddanych widzieli szansę na podniesienie prestiżu swojego księstwa.

Przez Śląsk prowadziło wiele szlaków komunikacyjnych. W miasteczkach, w wsiach zatrzymywały się karawany kupieckie co budziło zainteresowanie światem. Droga w tym kierunku przez uczenie się, czyli szkołe i studia.

Szczególne znaczenie miał rygorystycxznie przestrzegany obowiazek szkolny, wprowadzony w 1765roku. Pod karą grzywny każde dziecko w określonym przedziale wiekowym musiało iść do szkoły. Ewentualną nieobecność należało wcześniej zgłosić. Władze pruskie opieszałym rodzicom nie szczędziły kar i grzywien.

W państwie polskim przed rozbiorami kwestia powszechności wogóle nie była podnoszona. W zaborze rosyjskim i austriackim nie istniał obowiązek posyłania dzieci do szkól. Upowszecnienie nauki stało się obowiązującym prawem dopiro w 1919roku.

Rozwój gospodarczy Śląska, rozbudowa kopalń i fabryk, otwierał przed ludźmi z nizin społecznych perspektywy awansu społecznego, lecz ceną było akceptowanie języka i kultury niemieckiej. Sprzyjał także imigracji z innych części państwa ludzi poszukujących pracy, którzy język niemiecki wynieśli z domu. W drugiej połowie XIX w. na Górnym Śląsku warstwa rządząca oraz inteligencja były niemieckie z punktu widzenia języka, kultury oraz świadomości. Warstwy plebejskie, robotnicy, drobnomieszczaństwo oraz chłopi mówili dialektami polskimi (zamykało to z reguły drogę do awansu) oraz niemieckimi, lecz nie wyrażało to niemieckiej, ewentualnie polskiej, świadomości narodowej. Ważniejsze stało się poczucie regionalnej wspólnoty wyznawców religii katolickiej (dominującej na Górnym Śląsku

Wracając do szkół w Katowicach.

Trzecie spotkanie poprowadził ks. Biskup Tadeusz Szurman ksiadz Biskup zaprosił nas do parafii.

Celem spotkania było przubliżenie wkładu ewangielików w powstanie Katowic. Ksiadz biskup rozpoczął od pokazania muzeum przy parafii. Wazna informacja dla odbiorców to dowód iż to na tej ziemi mówiono, pisano i drukowano w trzech językach Ślonskim, polskim niemieckim.

Głównym filarem projektu jest cykl wykładów przybliżający wartości, w oparciu o które zbudowano edukację w Katowicach.

Wykład inauguracyjny wygłosił ksiądz profesor Jerzy Szymik.

 

Temat wykładu dotyczył „miłości”, ponieważ to właśnie ona inkluduje wszystkie wartości, które w projekcie mamy zamiar przypomnieć. Ks. prof.Jerzy Szymik w książce „O cudzie Wcielenia, czyli o tym, że Bogu i człowiekowi cudownie być razem”, pisze tak: „w naszych biografiach, w naszych rodzinach, w naszym języku, w naszej ziemi miesza się racjonalność z serdecznością, czyli to coś, co Nossol za Gryphiusem określa jako rozumna serdeczność, bądź serdeczna rozumność albo myślenie sercem, czy też kochanie rozumem. Aby tylko śląskie serce przebudziło się ku myśleniu, a rozum ku miłości... Wówczas możemy być dla siebie i innych darem: dla rodaków i sąsiadów, dla Polski, Europy, naszego świata”.

 

Spotkanie, wykład odbyło się w auli najstarszej średniej szkoły w Katowicach – budynek tej szkoły został oddany w użytkowanie w 1874r.

W tej auli spotykało się wiele pokoleń młodych ludzi mówiących różnymi językami, wnoszącymi swoje rodzinne bogactwo. Młodzi ludzie poznawali i poznają swoją wartość między innymi przez to jak traktowany jest ich świat, ich życie oraz ich korzenie.

Wygłoszony wykład umocnił moje przekonanie iż ówcześni Katowiczanie byli odpowiedzialni za swoje dzieci i tę misję przekazali nam, abyśmy rozumną miłością kontynuowali rozwój, „szmaragdowość” Śląska .

Czytając dokumenty katowiczan sprzed 150 lat doskonale można wyczuć jak ważne dla protoplastów Katowic był system wartości. Przykładem może być informacja dotycząca jak w parze z rozwojem industrialnym Miasta rozwijano edukację i kulturę. W nowym mieście powstała wielowyznaniowa chrześcijańska szkoła średnia, szkoła której uczniami zostały dzieci ówczesnych mieszkańców skupionych przy trzech świątyniach Kościele ewangelickim, Kościele katolickim i Synagodze.

Tak w oparciu o filar, którym jest miłość, są kolejne ważne dla nas wartości jak „wyuczynie dzieci” i tolerancja. Wartością było wtedy również zdrowie, nie myślę tutaj o szpitalach lecz o bazie do uprawiania sportu. Nowa szkoła, mieszcząca się pomiędzy placem Wolności ulicą 3-go Maja i Słowackiego (współczesne nazwy) miała duże boisko szkolne. Kolejnym przykładem myślenia rozumem i sercem to osiedle koncernu Gieschego – Gieschewald - „miasta ogrodu” – pierwsze na Śląsku i jedno z pierwszych w Świecie w tym projekcie zaplanowano i wybudowano na tym osiedlu cztery budynki szkolne, trzy katolickie i jedną ewangelicką, powstały kompleksy sportowe basen boiska w tym do tenisa, golfa.

Poznając nasze miasto, działania ludzi bardzo jasne są kolejne wartości mieszkańców tej ziemi szacunek dla pracy – po prostu „Śląski porzondek” ; mądra hojność i dobroczynność. Przykładem na który sie powołam: to co zrobiono, by ta pierwsza średnia szkoła powstała „ Zarząd Górnośląskiej Kasy Zapomogowej wyasygnował na działalność gimnazjum jednorazową zapomogę w wysokości 5000 talarów oraz ustanowił coroczną dotację przez okres 20 lat w wysokości 2000 talarów. W mieście zbierano też dobrowolne składki na rzecz budowy szkoły. Zebrano kwotę 6800 talarów. Na mocy umowy z 14 września 1871 roku miasto nabyło od właścicielki ziemskiej, porucznikowej Valeski von Thiele - Winckler, za sumę 50 talarów 2 morgi i 31 rut kwadratowych terenu pod budowę gimnazjum. Porucznik Thiele - Winckler podarował na rzecz szkoły 2000 talarów na urządzenie pracowni fizycznej.19 stycznia 1874 roku wybudowana kosztem 144 420 talarów część budynku szkolnego przy Grundmannstrasse i Schillerstrasse obok Wilhelmsplatz (obecnie róg ulic Słowackiego i 3 Maja w pobliżu pl. Wolności) została oddana do użytku”

Kolejna wartość nasza to „etyka biznesu” Może dzisiejsze banki duże firmy mogłyby wzorem ówczesnych Katowiczan wpierać oświatę.

Obowiązkiem moim jest wspomnienie o jakości edukacji na Śląsku, dowodem tego jest 11 noblistów, artystów sławy światowej – muzyków, plastyków, filmowców, architektów. Jeżeli pominęłam jakieś grono to przepraszam. Z edukacją związane było wychowanie i znowu szkolny przykład (to mowa o obecnym VIII LO w Katowicach):

10 października 1896 w czasie zjazdu absolwentów na 25 lecie szkoły założono fundację by wesprzeć potrzeby uczniów, nauczycieli i sprawy organizacyjne szkoły. Istniał również system stypendialny.” Nie zaprzeczam iż jakość edukacji i wychowanie w tej szkole to dalej dobry poziom, absolwenci spotykają się w niej i odwiedzają nie tylko w rocznice. Obecnie działa tam Stowarzyszenie, które prócz absolwentów ma swoich sympatyków i przyjaciół.

Jako wartość podsumowującą i rozwijającą przedstawione wartości jest Rodzina. Dla nas mieszkańców tej ziemi Rodzina jest wartością. W naszych rodzinach uczymy się, pielęgnujemy naszą tradycję, rozwijamy wartości.

Podsumowując uważam, że w naszych rodzinach uczymy się ufnego otwarcia na innych, a także troski o zachowanie naszej tożsamości.

Poeta wrocławski Henryka Mühlporta mówił o Śląsku „Szmaragd Europy” dlatego mówmy o tym naszym dzieciom, gościom, Ślązakom, którzy wybrali to miejsce z własnej woli i tym, którzy zamieszkali tutaj bo los ich do tej gościnnej ziemi rzucił. Kończąc zacytuje Zbigniewa Kadłubka, który przedstawił czym jest szmaragd. Szmaragd zyskuje na wartości i twardości, gdy przybywa mu domieszek. Istotną wartością naszej ziemi i nas jest właśnie owa wielokulturowość, zgoda na to, że jesteśmy ukształtowani z wielu kulturowych składników.

Jestem zwolenniczką pokazywania pozytywów i wspierania dobrych zachowań i dobrych cech charakteru.

My Ślązacy mamy wspaniały system wartości. Dlatego jestem zwolenniczką budowania w oparciu

o nasz fundament. Powtarzam, że fundamentem do tworzenia materialnego są nasze Śląskie Wartości.

Wprawdzie maksymą Ślazaków jest „myni godać,a wiyncyj robić” to jednak w przypadku naszych Wartości, trzeba o nich mówić, przypominać jak je pielęgnowano i przestrzegano w Śląskich rodzinach.

Jestem przekonana, że podstawą jest Miłość – taka przez duże M. Gryphius mówił, iż Ślązacy myślą sercem i kochają rozumem. Jesteśmy bardzo praktyczni, a potrafiący kochać. Ta wartość jest wspierana przez patronów Śląska. Krótkie przypomnienie naszych Patronów

Święta Jadwiga Śląska – patronka pojednania. Jadwiga księżna pochodząca z Bawarii gdy została żoną Henryka Brodatego wspierała swego męża w działaniach na rzecz rozwoju Śląska. Jadwiga Księżna Śląska prowadziła także działalność dobroczynną wśród mieszkańców. Sadzę iż trzeba przypomnieć, to matka rodu Piastów Śląskich. Jan Paweł II, odwiedzając w 1983 roku Wrocław, powiedział o niej, że jest w dziejach Polski i w dziejach Europy postacią graniczną, która łączy ze sobą dwa narody:niemiecki i polski: “ Wśród wszystkich dziejowych doświadczeń pozostaje przez siedem już stuleci orędowniczką wzajemnego zrozumienia i pojednania”.

Święty Jacek – niosący światło wiedzy i rozwoju. Jacek Odrowąż urodził się w Kamieniu Śląskim. Studiował w Paryżu i Bolonii gdy wrócił wyróżniał się swoja wiedzą. Z Biskupem krakowskim pojechał do Rzymu gdzie spotkał się z świętym Dominikiem Guzmán – założycielem zakonu Dominikanów. Z Rzymu wrócił do Krakowa z misją organizacji klasztorów na ziemiach polskich i prowadzenia działalności misyjnej. Jacek Odrowąż działalność misyjną prowadził na Rusi i w Prusach także założył klasztor Dominikanów w Gdańsku.

W Krakowie mówiono o Jacku Ex Silesia Lux – Światło ze Śląska.

Pracując nad projektem, rozmawiałam z mieszkańcami Katowic, przedstawicielami władz miasta, nauczycielami, pracownikami instytucji kultury i nauki, parlamentarzystami, osobami duchownymi. Ponadto badałam dokumenty i opracowania historyczne dotyczące proponowanych wartości.

W realizację projektu włączyli się nauczyciele, dyrekcja, wychowankowie i rodzice VIII LO w Katowicach. Szczególną rolę pełnią: dyrektor VIII LO, dyrektor Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II st. Stowarzyszenie wychowanków i Przyjaciól VIII LO w Katowicach oraz plastycy Sonia i Irenesz Botor.

Patronat nad projektem objęli: prezydent miasta Katowice Pan Piotr Uszok, Metropolita Górnośląski ks. abp. Damian Zimoń, ks. bp. Tadeusz Szurman.

Projekt został przyjęty do Inicjatyw Kulturalnych Katowic. Wspiera jest przez tygodnik „Gość Niedzielny”

Wierzę, że w podjętym dziele możny liczyć na duchowe na wsparcie patronów Śląska.

W projekcie chcemy kontynuować misję protoplastów Katowic, uwrażliwiać na wartości Śląskie by młodzi Katowiczanie rozwijali „szmaragdowości” Śląska.

Serdecznie zapraszam do współpracy wszystkich, którzy chcieliby dyskutować o współczesności jednak pamiętają o naszych fundamentach, czyli systemie wartości.

 

Bernadeta Szymik – Kozaczko

psycholog doradca rozwoju osobistego

Literatura:

  1. Ks.Jerzy Szymik wykład w VIII LO 15.12.2006r temat „Miłość”

Po wcześniejszym zawarciu układów pokojowych z cesarzem niemieckim i Czechami Bolesław III w latach 1116-23 podbił Pomorze Gdańskie i Ziemię Lubuską oraz podporządkował sobie Pomorze Zachodnie wraz ze Szczecinem, które chrystianizował. Prowadził też walki na Rusi, a w 1135 r. złożył hołd lenny cesarzowi niemieckiemu z Pomorza i Rugii w zamian za uzyskanie od papieża samodzielności organizacji kościelnych w Polsce. W stolicach biskupich powstały szkoły katedralne, w nich tworzono księgozbiory i rozwijało się piśmiennictwo


Publikacje Projektu Wartości Ślaska


1. Miłość 
autor: ks. Jerzy Szymik,

O cudzie Wcielenia, czyli o tym, że Bogu i człowiekowi cudownie jest być razem „O Miłości”
Miłość
 Amor ergo sum. Miłość w centrum antropologii chrześcijańskiej (Wprowadzenie teologa)

2. Ewangelicy w życiu Katowic
autor:
ks. bp. Tadeusz Szurman


3. Edukacja. Katowiczanom na wyuczyniu dzieci zależało.

autor: Bernadeta Szymik - Kozaczko 


4.Panewniccy franciszkanie.
 
autor: O Witosław Jerzy Sztyk 

 

5. Rzymskokatolicy w życiu Katowic. Historia Katowickiego   kościoła   Mariackiego.
autor:
Bernadeta Szymik - Kozaczko 

Magazyn katolicki

Poniedziałek godz. 20.15

Prowadzi: Anna Musialik

e-mail: musialik@radio.katowice.pl


"Droga" to ekumeniczny magazyn religijny prezentujący nie tylko fakty z życia Kościoła, ale także informacje, które zainteresują wszystkich wierzących.


6.12.2010 r.

Dzisiejsze spotkanie w Drodze rozpoczynamy krótką powtórką z życia Biskupa Mirry - Świętego Mikołaja, który zmarł szóstego grudnia, a portret tego Świętego, ulubionego przez małych i dużych, nakreśli słuchaczom 8-letni Jaś Mikołaj.

Gościmy również w parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach. To najstarsza katowicka parafia, która obchodzi w tym roku jubileusz 140 lecia, a w najbliższą środę będą się tam odbywały odpustowe uroczystości. Z proboszczem tej parafii ks. prałatem Andrzejem Suchoniem i autorką publikacji poświęconej wartościom Śląska Bernadetą Szymik -Kozaczko będziemy rozmawiać o historii tego ważnego dla katowiczan kościoła.

http://www.radio.katowice.pl

 








 

 

 
  Dzisiaj stronę odwiedziło już 1 odwiedzający (1 wejścia) tutaj!  
 
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja